Literatür tarama yapılırken, birçok veri tabanı üzerinden araştırma yapılabilmektedir. Özellikle Google Akademik, Web of Science, Dergipark gibi veri tabanlarının yanında üniversitelere ait kütüphaneler, makale siteleri, pdf dosyalara ulaşılabilen siteler ve diğer indeksler taranarak gerekli verilere ulaşılabilmektedir.
Literatür Taraması Neden Yapılır?
Literatür taraması yapılmalıdır çünkü bu sayede yazılacak olan bilimsel metinle ilgili daha önce hangi çalışmalar yapıldığı, hangi noktalar üzerinde durulduğu görülebilir. Literatür taraması sonucunda hem metodolojik hem de akademik bir çerçevede metin oluşturulması mümkün olabilmektedir. araştırmacı tarafından hazırlanmakta olan çalışmanın, daha sonra yapılacak araştırmalara ait literatür taramalarında da kullanılabileceği dikkate alınarak, bir örnek meydana getirmesi bakımından da önem taşıdığı ifade edilmelidir. Bunların yanı sıra literatürde araştırma yapılan konuyla ilgili boşlukların tespiti ve doldurulması bakımından da izlenmesi gereken bir adımdır.
Literatür Taraması Stratejileri
Literatür taraması sırasında süreci kolaylaştıracak adımlar şunlardır:
1. Araştırma Sorusunun Belirlenmesi: Araştırma sorusunun belirlenmesi ve istenen araştırmaya uygun olarak netleştirilmesi, literatür taramasının başarılı ve etkili olmasının birinci adımıdır. Belli bir noktaya temas eden, açık bir araştırma sorusu olmadığında aramaya yönelik kaynakların tespiti kolay değildir. Literatürde çok fazla kaynak bulunmaktadır ve aralarından belli kaynakların seçilebilmesi bakımından bu adım önemlidir.
2. Aramada Detaya İnilmesi: Literatür taraması yaparken araştırmacılar sadece kaynak araştırması yapmaz, aynı zamanda ulaştığı kaynaklardan bilgileri süzerek kullanır. Bu bakımdan ne kadar detaya inilirse ulaşılan kaynaklar da o kadar konuya özel ve nitelikli olacaktır. Araştırma aşamasının nitelikli olabilmesi için araştırma alanına en uygun veri tabanları tercih edilmelidir. Birçok akademik yayın ve kaynağı içermekte olan bir arama stratejisi oluşturulabilmesi için anahtar kelimeler, ilgili terimler ve eş anlamlı kelimeler de aramaya dahil edilmelidir.
3. Yayınların Seçimi: Literatürde herhangi bir konu için çok fazla kaynak bulunmaktadır, tabiri caizse konunun seçileceği alanlar birer deryadır ve bu deryada istenen kaynaklara ulaşmak oldukça zaman alan bir durumdur. Elbette araştırmacının seçmiş olduğu konuya ilişkin yazılan tüm kaynakları tek tek okuması mümkün değildir. Etkili ve nokta atışı bir literatür taraması için makalelerin, diğer akademik yayınların taranması ve seçilmesi kritik bir öneme sahiptir. böylelikle araştırmacı, araştırma sorusuna ve konusuna en uygun yayınlara ulaşabilir, aralarından seçim yapabilir ve söz konusu yayınları çalışmalarında kullanabilir..
4. Literatür Bilgilerinin Sentezi: Araştırmacı, kullanacağı kaynakları tespit edip seçtikten sonra ulaştığı bilgileri analiz edebilmeli ve kusursuz biçimde bir araya getirebilmelidir. Kaynaklarda kullanılan kalıp ifadelerin ve temas edilen temel konuların tespiti aşaması, tema ve ilişkileri anlamlandırmaya ve yorumlamaya yardımcı olacaktır.
5.Literatürün Eleştirel Bir Yaklaşımla Değerlendirilmesi: Kaynakların bulunması, analizi ve sentezlenerek kullanılması sonrasında araştırmacının kendi bakış açısını ortaya koyduğu adıma geçilir. Literatürdeki elde edilen bilgilerin güvenilirlik ve geçerliğinin tespit edilmesi, kaynaklara arası çelişki ya da bulunan farklı sonuçların özgün bir bakış açısı ile değerlendirilmesi önem taşımaktadır.
Literatür Taraması Hangi Sitelerden Yapılır?
Literatür taraması yapılabilecek bazı sitelere aşağıda yer verilmektedir:
- TR Dizin
- Scopus
- Dergipark
- Pubmed
- Scopus h-index
- Google Scholar
- Yöktez
- Science Direct
- Web of Science
- Archive.org
- Libgen
Tez ya da makale çalışmanızın literatür taraması aşamasında nasıl ilerleyeceğinizden emin değilseniz, nereden başlayacağınızı ve nasıl devam edeceğinizi bilemiyorsanız bizimle iletişime geçerek literatür tarama hizmeti alabilirsiniz.
